Dr Artur Broma - przydatne informacje.

Jaki rodzaj znieczulenia wybrać?

Jaki jest cel znieczulenia?

Znieczulenie czyli anestezja ma na celu wyeliminowanie:

1. bólu.
2. uspokojenie pacjenta (sedacja).
3. czasami wymaga wyłączenia świadomości poprzez wprowadzenie pacjenta w stan narkozy czyli uśpienia.

Kto podejmuje decyzję o rodzaju znieczulenia?

Decyzję o rodzaju znieczulenia podejmują chirurg i/lub anestezjolog wraz z pacjentem.
Przed podjęciem decyzji lekarze przeprowadzają z pacjentem wnikliwy wywiad nt. jego stanu zdrowia, przebytych chorób, poprzednio wykonywanych zabiegów i przebytych anestezji, przyjmowanych leków i innych substancji chemicznych czy występujących reakcji alergicznych. Lekarze sprawdzają też wyniki badań, których wykonanie zostało zlecone pacjentowi. Lekarz, który będzie wykonywał znieczulenie wyjaśnia pacjentowi szczegóły postępowania przed, w trakcie i po znieczuleniu. Wyjaśnia mu też korzyści i zagrożenia wynikające z zastosowania odpowiedniego znieczulenia oraz ewentualne metody postępowania. Podczas tej rozmowy pacjent ma możliwość przedstawienia swoich preferencji co do rodzaju znieczulenia, zadania pytań i rozwiania wszystkich wątpliwości, które związane są z planowanym zabiegiem i proponowanym przez lekarzy rodzajem znieczulenia. Pacjent proszony jest o wypełnienie ankiety, która pozwala na zebranie szczegółowych informacji i dobranie najlepszego możliwego rodzaju znieczulenia oraz o podpisanie zgody na wykonanie odpowiedniego znieczulenia.

Na wybór znieczulenia mają wpływ:

1. rodzaj planowanego zabiegu.
2. rozległość zabiegu.
3. kondycja pacjenta - jego wiek, stan zdrowia i własności osobnicze.
4. preferencje pacjenta (w możliwym uzgodnionym z lekarzami zakresie).

Jakie rodzaje znieczulenia mogą być zastosowane? Lekarz może zaproponować:

1. znieczulenie miejscowe,
2. połączenie znieczulenia miejscowego z sedacją,
3. znieczulenie regionalne (blokadę nerwów obwodowych lub blokadę centralną - znieczulenie przewodowe podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe),
4. znieczulenie dożylne,
5. znieczulenie ogólne wziewne.

1. Znieczulenie miejscowe

1. a. powierzchniowe
   zapewnia brak odczuwania bólu w miejscu działania poprzez zastosowanie preparatów znieczulających w postaci aerozolu, płynu, żelu, kremu, maści.


1. można je zastosować tylko w przypadku zabiegów dotyczących powierzchownych warstw skóry bądź śluzówek,
2. można poddać temu znieczuleniu niewielkie obszary ciała,
3. u osób bardzo wrażliwych niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie dolegliwości bólowych.

1. b. nasiękowe
   zapewnia efekt przeciwbólowy poprzez ostrzyknięcie środkiem znieczulającym wybranego miejsca. Miejsce to nakłuwa się igłą, a następnie zmieniając delikatnie położenie igły lub głębokość nakłucia wstrzykuje się środek znieczulający.


1. duże bezpieczeństwo znieczulenia,
2. można poddać temu znieczuleniu niezbyt rozległe obszary ciała.

2. Znieczulenie miejscowe połączone z podaniem środka uspokajającego (sedacją)

Niezależnie od znieczulenia miejscowego nasiękowego podawane są środki uspokajające. Pacjent uspokojony może nawet spać w trakcie zabiegu, ale sen jest płytki i w każdej chwili można nawiązać kontakt z pacjentem. Środki wywołujące sedację mogą być podawane doustnie, dożylnie lub domięśniowo. Środki uspokajające mogą być też podane w połączeniu ze środkami przeciwbólowymi działającymi ogólnie.

1. ryzyko wystąpienia powikłań jest znikome,
2. większa skuteczność niż samego znieczulenia nasiękowego,
3. przy rozległych zabiegach jest to znieczulenie nadal niewystarczające.

3. Znieczulenie regionalne

1. a. blokada nerwów obwodowych
   polega na podaniu leku znieczulającego bezpośrednio w pobliże splotu nerwowego lub nerwu. Dochodzi do czasowego przerwania przewodnictwa nerwowego w splotach nerwowych lub pojedynczych nerwach i w następstwie do zniesienia odczuwania bólu.


1. powikłania występują niezwykle rzadko,
2. możliwość znieczulenia tylko okolicy unerwianej przez odpowiedni splot lub nerw (najczęściej blokowane są sploty lub nerwy kończyny górnej lub dolnej).

1. b. blokada centralna (znieczulenie przewodowe - podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe)
   w tym rodzaju znieczulenia podaje się lek znieczulający do przestrzeni podpajęczynówkowej bądź zewnątrzoponowej poprzez nakłucie skóry i wprowadzenie igły do przestrzeni płynowej otaczającej rdzeń kręgowy. W trakcie zabiegu pacjent może pozostać przytomny lub też po podaniu dożylnych leków uspokajających spać płytkim snem.


1. bezpieczny rodzaj znieczulenia pozwalający na przeprowadzenie rozległych zabiegów bez konieczności usypiania pacjenta,
2. konieczność zachowania pozycji horyzontalnej z płasko ułożoną głową przez 8 godzin po zabiegu,
3. ta metoda znieczulenia zarezerwowana jest dla zabiegów dolnej połowy ciała.

4. Znieczulenie dożylne

W metodzie tej eliminacja bólu i czasowe wyłączenie świadomości uzyskiwane jest poprzez dożylne podanie leków.

1. skuteczna metoda pozwalająca na całkowitą eliminację bólu,
2. znieczulenie dożylne stosuje się w przypadku krótszych zabiegów.

5. Znieczulenie ogólne wziewne (narkoza)

To rodzaj znieczulenia, w którym stan uśpienia wywoływany jest poprzez podanie wziewne leków. W metodzie tej niezbędny jest aparat do znieczulenia, za pomocą którego podaje się leki oraz który podtrzymuje funkcje oddechowe u pacjenta.

1. metoda znieczulenia pozwalająca na całkowitą eliminację bólu nawet w bardzo rozległych zabiegach,
2. pełna narkoza zarezerwowana jest do większych zabiegów.

Rodzaj wybranego znieczulenia determinuje sposób przygotowania się do zabiegu jak też postępowanie w okresie pozabiegowym.